Epilepsi nöbetlerini tetikleyen faktörler
Epilepsi, beynin kortikal nöronlarındaki anormal ve aşırı elektriksel deşarj sonucu ortaya çıkan, ani ve tekrarlayıcı nöbetlerle karakterize edilen bir hastalık olarak tanımlanıyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Gözde Öngün, epilepsinin nedenleri, tetikleyicileri ve nöbet anında yapılması gerekenler hakkında önemli bilgiler verdi.
Epilepsiye yol açan nedenler
Epilepsinin genetik yatkınlık, doğum sırasında meydana gelen beyin hasarı, kafa travmaları, beyin enfeksiyonları, tümörler, inme ve metabolik dengesizlikler gibi birçok farklı nedene bağlı olarak gelişebileceği belirtiliyor. Özellikle çocuklarda genetik faktörler ve doğum travmaları, yaşlılarda ise inme ve beyin tümörleri epilepsiye yol açan en önemli etkenler arasında yer alıyor.
Hangi faktörler nöbetleri tetikliyor?
Dr. Öngün, epilepsi nöbetlerini tetikleyebilecek unsurlar hakkında şunları söyledi:
- Stres ve anksiyete: Doğrudan epilepsiye neden olmasa da nöbetlerin tetiklenmesine yol açabilir.
- Düzensiz uyku ve yorgunluk: Uykusuzluk ve aşırı fiziksel yorgunluk nöbet riskini artırabilir.
- Beslenme ve metabolik faktörler: Kan şekeri düşüklüğü, uzun süre aç kalmak ve öğün atlamak nöbetleri tetikleyebilir.
- Alkol ve uyuşturucu kullanımı: Beyin aktivitesini bozarak nöbet riskini yükseltebilir.
- Parlak ve yanıp sönen ışıklar: Özellikle ışığa duyarlı epilepsi hastalarında nöbetleri tetikleyebilir.
- Hormonal değişiklikler: Adet döngüsü, hamilelik ve bazı hormonal ilaçların kullanımı epilepsi nöbetlerini etkileyebilir.
Epilepsi teşhisi nasıl konur?
Epilepsi teşhisinde kan testleri, EEG, Video EEG, kraniyal manyetik rezonans görüntüleme (MR), bilgisayarlı tomografi (BT), pozitron emisyon tomografisi (PET) ve tek foton emisyonlu bilgisayarlı tomografi (SPECT) gibi yöntemlerden faydalanılıyor. Dr. Öngün, nöbetlerin detaylı değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, teşhis sürecinde tüm olasılıkların göz önünde bulundurulması gerektiğini vurguladı.
Epilepsi nöbeti geçiren birine nasıl müdahale edilmeli?
Epilepsi nöbeti geçiren bir kişiye doğru şekilde müdahale edilmesi hayati önem taşıyor. Dr. Öngün, nöbet anında yapılması gerekenleri şu şekilde sıraladı:
- Hastayı güvenli bir alana alın ve başını koruyun.
- Yan yatırarak nefes yolunu açık tutun.
- Kasılmaları durdurmaya çalışmayın.
- Hastaya su ya da ilaç vermeyin.
- Ağzına herhangi bir cisim koymayın.
- Nöbet beş dakikadan uzun sürerse veya kişi bilincini kaybetmişse, derhal 112 Acil Servis’i arayın.
Uzmanlar, epilepsi hastalarının düzenli uyku, sağlıklı beslenme ve stresten uzak durarak nöbet riskini en aza indirmeleri gerektiğini belirtiyor.
Kaynak: CUMHA – CUMHUR HABER AJANSI